ภาษากับวัฒนธรรม
ความเกี่ยวข้องระหว่างวัฒนธรรมและภาษา
วัฒนธรรม (culture) หมายถึง สิ่งต่างๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้นอันได้แก่ ประเพณี
ความคิดความเชื่อต่างๆ
สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นพฤติกรรมของมนุษย์ซึ่งเป็นสมาชิกของสังคม และถ่ายทอดสืบเนื่องต่อกันมาอย่างมีแบบแผนและเป็นมรดกของสังคมในที่สุด
ลักษณะของวัฒนธรรม
วัฒนธรรมมีลักษณะต่างๆ ดังนี้
๑. วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่เกิดจากการเรียนรู้ รับและถ่ายทอดสิ่งต่างๆ
จากมนุษย์ด้วยกันจากรุ่นต่อรุ่น
๒. วัฒนธรรมถือเป็นมรดกทางสังคม ภาษาเป็นสื่อกลางในการถ่ายทอดวัฒนธรรม
ถ้าไม่มีภาษาจะไม่สามารถถ่ายทอดวัฒนธรรมหรือพัฒนาวัฒนธรรมให้เจริญยิ่งๆ
ขึ้นต่อไปได้
๓. วัฒนธรรมเป็นวิถีชีวิตของมนุษย์
เราสามารถจำแนกวัฒนธรรมของสังคมหนึ่งออกจากอีกสังคมหนึ่งได้ ทั้งนี้เพราะแต่ละสังคมมนุษย์ย่อมมีวิถีชีวิต การดำเนินชีวิตที่แตกต่างกันออกไป จนมีลักษณะเฉพาะตน
๔. วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่ไม่คงที่
ย่อมมีการเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ
ทั้งนี้เกิดขึ้นจากความต้องการของคนในสังคมที่คิดจะเปลี่ยนแปลงและปรับปรุงวัฒนธรรมของตนให้เจริญงอกงามขึ้น
เหมาะสมกับสภาพชีวิตและแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปในสมัยของตน
ประเภทของวัฒนธรรม
๑. วัฒนธรรมที่เป็นรูปธรรม
เช่น ที่อยู่อาศัย เครื่องมือเครื่องใช้ สิ่งก่อสร้างต่างๆ ภาษา ยานพาหนะต่างๆ เป็นต้น
๒. วัฒนธรรมที่เป็นนามธรรม
เป็นสิ่งที่ทำให้จิตใจมีความเจริญงอกงาม
ใช้เป็นหลักในการดำเนินชีวิต ได้แก่ การปฏิบัติทางศาสนา ขนบธรรมเนียม
ประเพณี
ความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับวัฒนธรรม
๑. ภาษาเป็นสิ่งที่ถ่ายทอดวัฒนธรรมให้ดำรงอยู่ในสังคมต่อไปมิให้สูญหาย
๒. ภาษาสะท้อนให้เห็นวิถีชีวิตของชนในชาติ ซึ่งบันทึกไว้ในวรรณคดีมุขปาฐะ (เล่าต่อๆ
กันมา) และวรรณคดีลายลักษณ์
๓. ภาษาแสดงให้เห็นพัฒนาการทางด้านวัฒนธรรมของแต่ละสังคม
๔. ภาษาเป็นเครื่องแสดงระดับวัฒนธรรมของผู้ใช้ภาษา
๕. ภาษาถือเป็นวัฒนธรรมประจำชาติ
๖. ภาษาสะท้อนให้เห็นลักษณะและวิถีชีวิตของชนในชาตินั้นๆ
๗.
ภาษาเป็นเอกลักษณ์ของชาติที่ทำให้คนในชาตินึกถึงความเป็นชาติเดียวกัน เป็นพวกเดียวกัน
ความหลากหลายของวัฒนธรรม
วัฒนธรรมของชาติต่างๆ แตกต่างกันไปด้วยเหตุต่างๆ ดังนี้
๑. สภาพภูมิอากาศ
๒. ที่ตั้ง
๓. ความอุดมสมบูรณ์หรือความแร้นแค้น
๔. กลุ่มชนแวดล้อม
๕. นักปราชญ์หรือผู้นำของกลุ่มชน
เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม
เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม คือ
แบบแผนการใช้ชีวิตของมนุษย์ในวัฒนธรรมหนึ่งที่แสดงให้เห็นว่าแตกต่างจากวัฒนธรรมอื่น มีเอกลักษณ์
มีความโดดเด่นเฉพาะตัว
เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของไทย
มีดังนี้
๑.
ความไม่กีดกันคนต่างชาติต่างภาษา
๒.
ความมีเสรีภาพในการนับถือศาสนา
๓.
ความรักสงบ
๔.
ความพอใจในการประนีประนอม
๕.
การไม่แบ่งชั้นวรรณะ
ภาพสะท้อนวัฒนธรรมจากภาษา
๑.
ภาษาไทยมีระเบียบการใช้ถ้อยคำให้เหมาะสมกับฐานะของบุคคล
๒.
ภาษาไทยมีวิธีการใช้ถ้อยคำและข้อความที่เปลี่ยนแปรไปให้เหมาะสมตามความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล มีการใช้คำสรรพนามทั้งที่แทนตัวกับคู่สนทนาและผู้ที่กล่าวถึง
๓.
ภาษาไทยมีศัพท์แสดงความละเอียดในการกล่าวถึงเรื่องใกล้ตัว และมีศัพท์เฉพาะในเรื่องต่างๆ จำนวนมาก
๔.
ภาษาไทยมีการสร้างคำขึ้นจากภาษาต่างๆ
๕.
ภาษาไทยมีถ้อยคำสำนวนแสดงการเปรียบเทียบจำนวนมาก แสดงให้เห็นความประณีตละเอียดอ่อนในการใช้ภาษา ความเป็นคนเจ้าบทเจ้ากลอน
วรรณคดีกับวัฒนธรรม
วรรณคดีถือเป็นวัฒนธรรมทางภาษาอย่างหนึ่ง
ที่ถือเป็นเครื่องสืบทอดวัฒนธรรมทางภาษาโดยตรง
วรรณคดีถือเป็นกระจกแสดงวิถีชีวิตของหมู่ชนที่สร้างสรรค์วรรณคดีขึ้น เช่น
วรรณคดีไทยเรื่องขุนช้างขุนแผน
เป็นวรรณคดีที่แสดงประเพณีต่างๆ ตั้งแต่เกิดจนตายของสามัญชน เรื่องอิเหนา แสดงประเพณีไทยในราชสำนัก เป็นต้น
ภาษาถิ่นกับวัฒนธรรม
ภาษาถิ่นในถิ่นต่างๆ
ของไทยมีผู้พูดเป็นจำนวนหลายล้านคน
ภาษาถิ่นมีคุณค่ามากในเรื่องการสืบประวัติของคำ ทำให้ทราบถึงที่มาและความหมายของคำต่างๆ
ภาษาของชนกลุ่มต่างๆ ที่ใช้ในถิ่นและภูมิภาคอื่นๆ ของไทย แม้ไม่ใช่ภาษาตระกูลเดียวกับภาษาไทย
การรักษาไว้และศึกษาให้ทราบถึงการรับคำไทยเข้าไปใช้ในภาษาเหล่านั้นมากน้อยเพียงใด เป็นคำสมัยไหน มีความหมายอย่างไร
ทั้งนี้เพื่อเป็นประโยชน์ในการสื่อสารกับคนในชาติ ซึ่งยังให้เกิดประโยชน์ทางสังคม เศรษฐกิจและการเมือง
ศัพท์เกี่ยวกับวัฒนธรรม
สังคม มีความหมายเป็นนามธรรม หมายถึง
ความนึกคิดรวมกับค่านิยมของชุมชนหนึ่งๆ สังคม เป็นกลุ่มคนที่มีธรรมเนียมและประเพณีที่ยึดถือและปฏิบัติร่วมกัน
สถาบัน หมายถึง
แบบอย่างพฤติกรรมที่ตั้งขึ้นและปฏิบัติสืบต่อกันมา
การที่สร้างแบบอย่างพฤติกรรมนี้ก็เพื่อประโยชน์แก่หมู่คณะของตน
ประเพณี
หมายถึง ความประพฤติที่ชนกลุ่มหนึ่งที่อยู่ ณ
สถานที่แห่งหนึ่ง
ปฏิบัติสืบต่อกันมายาวนาน
และมีความคิดความเชื่อร่วมกันว่าเป็นสิ่งที่ดีงาม สมควรสืบทอดต่อไปให้อนุชนรุ่นหลัง
ค่านิยม
หมายถึง
ความคิดของบุคคลแต่ละบุคคลหรือของแต่ละกลุ่มว่าสิ่งใด การกระทำใดมีคุณค่าหรือมีความสำคัญและนำมาถือปฏิบัติ ค่านิยมสามารถเปลี่ยนแปลงไปได้ตามกาลเวลา
อยากให้ยกตัวอย่าง ความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับวัฒนธรรมและวัฒนธรรมกับภาษา ครับ
ตอบลบ